Vertebroplasti ameliyatı, günümüzde özellikle osteoporoz veya metastatik tümörlere bağlı gelişen omurga çökme kırıklarının tedavisinde en sık kullanılan minimal invaziv cerrahi yöntemlerden biridir. Bu yöntem, ileri yaşta kemik yoğunluğu azalmış bireylerde ağrıyı hızlı biçimde azaltması ve erken mobilizasyon sağlaması sayesinde modern omurga cerrahisinin en önemli tedavi seçeneklerinden biri haline gelmiştir.
Omurga kırıkları, özellikle 50 yaş üzeri kadınlarda ve osteoporozlu bireylerde sık görülür. Kemik mineral yoğunluğunun azalması sonucu omurlar zayıflar ve küçük bir düşme, öksürük ya da ani eğilme hareketi bile kırığa yol açabilir. Bu kırıklar istirahatle geçmeyen ağrılara, kamburluk gelişimine ve hareket kısıtlılığına neden olur. Geleneksel tedavi yöntemleri olan yatak istirahati, korse kullanımı ve ağrı kesici ilaçlar bazı hastalarda yetersiz kalır. Bu durumda vertebroplasti ameliyatı devreye girer ve ağrının kısa sürede kontrol altına alınmasını sağlar.
Vertebroplasti Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Vertebroplasti ameliyatı, lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilen, ortalama 30 ila 60 dakika süren minimal invaziv bir işlemdir. Cerrah, floroskopi (canlı röntgen) eşliğinde ince bir iğne yardımıyla kırık omur gövdesine ulaşır. Ardından polimetilmetakrilat (PMMA) adı verilen kemik çimentosu, düşük basınçla omur içine enjekte edilir. Çimento birkaç dakika içinde sertleşerek kemik yapıyı güçlendirir, omurga stabilitesini sağlar ve ağrıyı büyük ölçüde azaltır. İşlem tamamlandıktan sonra hastalar genellikle aynı gün veya ertesi gün ayağa kalkabilir ve kısa sürede normal aktivitelerine dönebilir.
Vertebroplasti ameliyatı, açık cerrahi gerektirmediği için enfeksiyon riski, kan kaybı ve iyileşme süresi açısından oldukça avantajlıdır. Yaşlı, sistemik hastalığı olan veya klasik cerrahiye uygun olmayan bireylerde güvenle uygulanabilir.
Uygulama Alanları
Vertebroplasti ameliyatı sadece osteoporotik kırıklarda değil, aynı zamanda tümöre bağlı metastatik lezyonlar, multipl miyelom, travmatik kompresyon kırıkları ve ağrılı vertebral hemangiomlarda da kullanılabilir. Konservatif tedavilere rağmen ağrısı devam eden, hareket kabiliyeti kısıtlı veya omurga çökmesi ilerleyen hastalarda tercih edilir.
Vertebroplasti ve Kifoplasti Arasındaki Fark
Vertebroplasti ameliyatı ile kifoplasti arasında bazı teknik farklılıklar bulunur. Vertebroplasti, doğrudan kemik çimentosu enjeksiyonuna dayanır. Bu işlem hızlı, ekonomik ve ağrı kontrolünde oldukça etkilidir. Kifoplasti ise vertebroplastinin geliştirilmiş versiyonudur; omur içine yerleştirilen balon şişirilerek çökmüş omur yüksekliği kısmen düzeltilir ve ardından çimento boşluğa doldurulur. Böylece deformite düzeltilir ve kifoz açısı azaltılabilir. Her iki yöntem de ağrıyı büyük ölçüde azaltır, ancak kifoplasti çimento sızıntısı riskinin daha düşük olmasıyla öne çıkar.
Bilimsel Bulgular ve Klinik Başarı
Çeşitli klinik çalışmalar, vertebroplasti ameliyatı uygulanan hastaların yüzde 80’inden fazlasında ağrının belirgin ölçüde azaldığını göstermiştir. Hastaların büyük çoğunluğu işlemden sonraki ilk 24 saat içinde ayağa kalkabilmekte ve günlük yaşamlarına dönebilmektedir.
Ulusoy ve arkadaşlarının 2018 yılında European Spine Journal’da yayımlanan çalışmasında, sement destekli omurga cerrahilerinde pulmoner sement embolisi oranı yüzde 16,3 olarak bildirilmiş, ancak klinik belirti veren olgular yalnızca yüzde 1,4 oranında görülmüştür. Bu bulgular, vertebroplasti ameliyatının deneyimli ellerde uygulandığında son derece güvenli bir yöntem olduğunu göstermektedir.
Olası Komplikasyonlar
Her cerrahi işlemde olduğu gibi vertebroplasti ameliyatının da bazı riskleri vardır. En sık görülen komplikasyon çimento kaçağıdır. Bu durum genellikle klinik açıdan önemsizdir, ancak nadir durumlarda sinir kökü basısı, pulmoner emboli veya enfeksiyon gelişebilir. Ayrıca komşu omurlarda yeni kırık oluşma riski de bulunabilir.
Bu komplikasyonların önlenebilmesi için düşük basınç ve kontrollü enjeksiyon teknikleri kullanılmalı, işlem deneyimli omurga cerrahları tarafından yapılmalıdır. Modern floroskopi ve navigasyon sistemlerinin kullanılması güvenliği daha da artırmaktadır.
Vertebroplasti Ameliyatının Cerrahi Faydaları
Vertebroplasti ameliyatı, hastalarda ağrının kısa sürede azalmasını, omurga stabilitesinin yeniden sağlanmasını ve erken mobilizasyonu mümkün kılar. İşlem lokal anesteziyle yapılabildiği için yaşlı veya genel durumu bozuk hastalarda dahi güvenle uygulanabilir. Hastanede kalış süresi genellikle bir gündür ve açık cerrahilere göre enfeksiyon, kan kaybı ve komplikasyon oranı çok daha düşüktür. Ayrıca ağrının azalmasıyla birlikte hastaların fiziksel aktiviteleri artar ve yaşam kalitesi belirgin biçimde iyileşir.
Vertebroplasti ameliyatı, modern omurga cerrahisinde osteoporoz ve metastatik hastalıklara bağlı omurga kırıklarının tedavisinde yüksek başarı oranına sahip, güvenli ve etkili bir yöntemdir. Doğru hasta seçimi, uygun teknik ve dikkatli uygulama ile bu yöntem ağrıyı hızla azaltır, omurga stabilitesini sağlar ve hastaların günlük yaşamlarına kısa sürede dönmelerine olanak tanır.
Bugün vertebroplasti ameliyatı, minimal invaziv yapısı, kısa iyileşme süresi ve yüksek hasta memnuniyeti sayesinde, omurga kırıklarının tedavisinde altın standart olarak kabul edilmektedir.
